به نقل از «ایسنا»

هدف کلان تبدیل جهاد تهران به قطب علمی در حوزه‌های مطالعات توسعه، مواد و بیوتکنولوژی

تاریخ انتشار: ۵ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۷۵۷۵۳

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، هدف نهایی از تهیه و تدوین ۷ محور فعالیت برای معاونت پژوهش و فن‌آوری سازمان جهاد دانشگاهی تهران را دستیابی به هدف کلان و مأموریت اصلی این سازمان برشمرد و گفت: هدف کلان این معاونت تبدیل جهاد دانشگاهی تهران به قطب علم و فن‌آوری در حوزه‌های مطالعات توسعه، مواد و بیوتکنولوژی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا، زهره طاهرخانی، در نشست هم‌اندیشی اعضای هیئت علمی و پژوهشگران در محل مرکز فرهنگی زنده‌یاد سعید کاظمی آشتیانی با حضور جمال رحیمیان، رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران و شماری از اعضای هیأت علمی و پژوهشگران در تشریح برنامه‌های معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی تهران در ۷ حوزه، ایجاد و توسعه زیرساخت‌های لازم برای استفاده از نوآوری باز را از برنامه‌های این معاونت دانست و اظهار کرد: در بحث نوآوری باز معاونت پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران می‌تواند دانش‌فنی ارگان‌ها و دیگر پژوهشگران را خریداری و محصول تولید کند.

وی، با بیان این‌که اهمیت پژوهش در سازمان‌های مختلف برکسی پوشیده نیست و جهاد تهران در ۵ حوزه پژوهشی فعالیت دارد، خاطرنشان کرد: سازمان جهاد دانشگاهی تهران با سابقه طولانی، اهمیت خاصی در فعالیت‌های پژوهشی دارد به‌نحوی که می‌توان گفت حوزه پژوهشی قلب تپنده هر سازمانی است.

*سازمانی دانش‌بنیان، هوشمند، اخلاق‌مدار و فرهنگ‌محور چشم‌انداز جهاد تهران در افق ۱۰ ساله
معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، در تشریح برنامه‌های معاونت پژوهشی با بیان این‌که در این برنامه چشم‌انداز سازمان در افق ۱۰ ساله جهاد تهران سازمانی انقلابی، الهام‌بخش، دانش‌بنیان، هوشمند، اخلاق‌مدار و فرهنگ‌محور است، گفت: هم‌چنین جهاد تهران باید بالاترین اعتبار علمی را در سطح جهاد دانشگاهی داشته باشد.

طاهرخانی، با بیان این‌که سازمان جهاد دانشگاهی تهران باید در زمره ۵ سازمان فن‌آور سرآمد در سطح ملی و منطقه‌ای در حوزه پژوهش و فن‌آوری مشتمل بر مطالعات توسعه و مواد باشد، در ادامه خاطرنشان کرد: جهاد دانشگاهی تهران در بخش مواد در ۳ حوزه شیمیایی، فلزی و بیوتکنولوژی فعالیت می‌کند.

وی، با بیان این‌که مأموریت سازمان در حوزه پژوهش و فن‌آوری در ۲ بخش تعریف شده است، افزود: ایجاد، توسعه و بومی‌سازی دانش‌فنی و تکمیل حلقه‌های چرخه‌های تجاری‌سازی و خلق ایده تا تولید ثروت است که ما در این بخش در سال‌های مختلف مشکلات عدیده‌ای داشتیم که می‌کوشیم این حلقه کامل و به منابع پایدار درآمدی دست یابیم.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، هدف از این مأموریت را در نهایت دستیابی به هدف کلان که تبدیل شدن به قطب علم و فن‌آوری در حوزه مطالعات توسعه، مواد و بیوتکنولوژی دانست و خاطرنشان کرد: ما هم‌اکنون ۲ مرکز تحقیقات و فن‌آوری نظیر مرکز تحقیقات و فن‌آوری کیمیا شامل ۲ گروه پژوهشی شیمی کاربردی و طراحی فرآیندهای شیمیایی و یک مرکز خدمات تخصصی نفت و گاز و در حوزه فرآوری مواد فلزی یک گروه پژوهشی و یک مرکز خدمات تخصصی آذرخش را داریم.

 طاهرخانی، با بیان این‌که در حوزه فرآورده بیولوژیک دامی هم یک گروه پژوهشی و در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی یک مرکز تخصصی کشت بافت را داریم، افزود: پژوهشکده مطالعات توسعه هم شامل ۴ گروه پژوهشی و ۲ مرکز تخصصی در خصوص نیروی انسانی است.

وی، در خصوص نیروی انسانی هم کل اعضای پژوهش و فن‌آوری را ۱۰۷ نفر و از این تعداد ۲۵ عضو هیأت علمی و ۵۷ پژوهشگر با مدرک بالاتر از فوق‌لیسانس و بقیه پژوهشگر با مدرک کمتر ز فوق‌لیسانس و در مجموع ۷۶ پژوهشگر برشمرد و افزود: ۳۰ نفر هم اعضای ستادی و گروه‌ها و تکنسین‌ها هستند به‌عبارتی معاونت پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران به‌لحاظ نیروی انسانی اعم از اعضای هیأت علمی و پژوهشگران غنی است که این نیروی انسانی از سرمایه‌های سازمان بشمار می‌آیند.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، اظهار امیدواری کرد که با برنامه‌ریزی همدلی و همراهی همین نیروی انسانی امکان قطب شدن جهاد دانشگاهی تهران در حوزه مطالعات توسعه، مواد و بیوتکنولوژی از چشم‌اندازهای ۱۰ ساله فراهم شود.

*اصلاح ساختارها و ایجاد دانش‌فنی و فن‌آوری از برنامه‌های کوتاه‌مدت معاونت پژوهش و فن‌آوری جهاد تهران

طاهرخانی، با اشاره به نبود معاون پژوهشی به‌مدت ۲ سال در جهاد دانشگاهی تهران نتیجه آن را ایجاد نقص در ساختارها و فرآیندها دانست و گفت: از برنامه‌های مهم کوتاه‌مدت ما اصلاح ساختارها و فرآیندها و ایجاد دانش‌فنی و فن‌آوری است.

وی، توسعه ارتباطات را موضوع سوم حوزه پژوهش عنوان کرد و افزود: برنامه و بودجه، بحث مدیریت و توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی، توسعه ظرفیت‌های پایدار منابع درآمدی و تجاری‌سازی از موضوعات ۷ محور معاونت پژوهشی است.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران در خصوص موارد مد نظر در حوزه ساختار و فرآیندها گفت: تدوین و اصلاح آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و رویه‌های اجرایی و تخصصی حوزه معاونت، بازنگری و اصلاح ساختار و زیرساخت‌های گروه‌های پژوهش، تدوین و تصویب شبکه برنامه، تأسیس پژوهشکده علوم و فن‌آوری مواد شیمیایی و فلزی، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای توسعه ساختارها جهت تکمیل زنجیره ایده تا ثروت از طریق ایجاد مراکز خدمات تخصصی در گروه‌های پژوهشی و ایجاد شرکت‌های تخصصی جهت تجاری‌سازی دانش فنی و فن‌آوری‌های ایجاد شده توسط گروه‌ها از جمله این موارد در حوزه ساختار و فرآیندهای معاونت پژوهشی و فن‌آوری سازمان جهاد دانشگاهی تهران است.

*ایجاد سامانه پژوهش و کنترل پروژه در معاونت پژوهشی از برنامه‌های این معاونت

طاهرخانی، ایجاد سامانه پژوهش و کنترل پروژه در معاونت پژوهشی و نظارت بر فعالیت‌های حوزه پژوهش را از دیگر موارد این حوزه در بحث ساختارها و فرآیندها دانست و خاطرنشان کرد: ایجاد و توسعه داشبوردهای مدیریت از دیگر موارد است.

وی، درباره برنامه‌های معاونت پژوهش و فن‌آوری سازمان در ایجاد دانش‌فنی و فن‌آوری گفت: برنامه‌ریزی لازم برای شناسایی و هم‌سویی میان فعالیت‌های گروه‌های پژوهشی با فعالیت‌های مرتبط با توسعه فن‌آوری در سطح کشور، پیشنهاد طرح‌ها و برنامه‌های راهبردی و عملیاتی و اجرای برنامه‌های کلان و فن‌آورانه برای رفع نیازهای اساسی کشور و مدیریت و نظارت بر طرح‌های تحقیقاتی و کاربردی کردن دانش در زمینه‌های مورد نیاز و کلیدی کشور از جمله این برنامه‌هاست.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، درباره دیگر برنامه معاونت پژوهش و فن‌آوری در این محور (ایجاد دانش‌فنی و فن‌آوری) تصریح کرد: ایجاد و توسعه زیرساخت‌های لازم جهت استفاده از نوآوری باز در سازمان، تعریف پروژه‌های مشترک تحقیقاتی با دانشگاه و سایر مراکز تحقیقاتی و استفاده از ظرفیت‌ها و دانش سایر واحدهای جهاد در تعریف و اجرای طرح‌های پژوهشی مشترک از دیگر برنامه‌هاست.

طاهرخانی، در ادامه درباره برنامه تعریف پروژه‌های مشترک تحقیقاتی با دانشگاه و سایر مراکز تحقیقاتی و استفاده از ظرفیت‌ها و دانش سایر واحدهای جهاد در تعریف و اجرای طرح‌های پژوهشی مشترک توضیح داد: جهاد دانشگاهی استان‌ها ارتباطات خوبی با دستگاه‌های اجرایی استانی برقرار می‌کنند که به‌نظر می‌رسد می‌توان از این ظرفیت‌ها به‌خوبی استفاده کرد ما هم‌اکنون در حال رایزنی برای استفاده از ظرفیت‌های ارتباطی سایر واحدها و سازمان‌ها برای اجرای پروژه‌ها در جهاد تهران هستیم.

به گفته وی، مدیریت و راهبری و انتشار و چاپ یافته‌های حوزه پژوهش و فن‌آوری از دیگر موارد این محور فعالیت معاونت پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران است.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، درباره برنامه‌های این معاونت در حوزه توسعه ارتباطات با صنعت، دستگاه‌های اجرایی، موسسات پژوهش و فن‌آوری دانشگاه‌ها و واحدهای جهاد دانشگاهی گفت: انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان‌ها و مراکز صنعتی انجمن‌های تخصصی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهش و فن‌آوری، پروژه‌های مشترک تحقیقاتی و تجاری‌سازی نتایج تحقیقات، پروژه‌یابی و نیازسنجی استانی از طریق واحدها و همکاری مشترک برنامه‌ریزی سالانه برای شرکت و بازدید مستمر از نمایشگاه تخصصی و بازدید از شهرک‌های صنعتی مراکز و موسسات پژوهش و فن‌آوری از جمله این برنامه‌هاست.

*ظرفیت‌سازی از طریق طراحی مدل‌های همکاری پاره‌وقت با منابع انسانی صنعت و دانشگاه از دیگر برنامه‌ها

طاهرخانی، ادامه داد: از دیگر برنامه‌های این حوزه می‌توان به ظرفیت‌سازی از طریق طراحی مدل‌های همکاری پاره‌وقت با منابع انسانی صنعت و دانشگاه، زمینه‌سازی رشد و توسعه فعالیت‌های بین‌رشته‌ای و ارتقاء تعامل با دانشگاه تهران از طریق برگزاری نمایشگاه و کارگاه اشاره کرد.

وی، برنامه‌ تدوین و تصویب شبکه برنامه راهبردی برای همه گروه‌های پژوهشی متناسب با برنامه توسعه هفتم و برنامه جهاد دانشگاهی معاونت در حوزه برنامه و بودجه را چنین تشریح کرد: برنامه توسعه هفتم کشور در دست تدوین است که پس از آن برنامه ۵ ساله جهاد دانشگاهی تهیه و تدوین می‌شود. هم‌اکنون در لایحه‌ای در کمیسیون تلفیق برای جهاد دانشگاهی در ۵ حوزه قطار برقی، آب شیرین‌کن با تأکید بر ساخت غشایی، سلول درمانی و استحصال مواد معدنی و ساخت دستگاه حمل مواد معدنی مأموریت تعریف شده است اگر بتوانیم در این ۵ مأموریت که البته سایر جهادها در این‌باره فعالیت کرده‌اند ورود کنیم یا حتی جایگاه و نقش خود را متناسب با برنامه هفتم توسعه به‌درستی تعریف کنیم شاید بتوانیم از بودجه‌های پژوهشی ارگان‌های مختلف استفاده بکنیم.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، درباره دیگر برنامه‌های این معاونت در حوزه برنامه و بودجه گفت: مدیریت برآورد منابع بودجه و اعتبارات سالیانه مورد نیاز است و نظارت بر حسن انجام برنامه‌ها، تشکیل جلسات مستمر شورای علمی گروه‌ها و مستندسازی فعالیت‌های پژوهشی از دیگر برنامه‌هاست.

*استفاده از سیاست‌های تشویقی برای حفظ و تقویت نیروی انسانی در حوزه پژوهش

طاهرخانی، درباره برنامه‌های این معاونت در حوزه مدیریت توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی توضیح داد: نیروی انسانی حوزه پژوهش مهم‌ترین سرمایه و دارایی حوزه پژوهش است بدون نیروی انسانی هیچ پژوهشی انجام نمی‌شود پس برای حفظ و تقویت این سرمایه عظیم باید از سیاست‌های تشویق و ترغیب برای انجام فعالیت‌های پژوهشی با تدوین آیین‌نامه‌ها و ایجاد تسهیلات مادی و معنوی استفاده کرد.

وی، ایجاد بستری مناسب جهت شایسته‌سالاری، جانشین‌پروری و مدیریت استعداد را از جمله برنامه‌ها در حوزه مدیریت نیروی انسانی دانست و خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی در جهت ارتقاء توانمندی‌های علمی و دانش و مهارت پژوهشگران، طراحی الگوی ارزیابی عملکرد در سطوح مختلف شامل مدیران، اعضای هیئت علمی، پژوهشگران، کارشناسان و ... از دیگر برنامه‌هاست.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، از آغاز طراحی الگوی ارزیابی عملکردها در حوزه پژوهش خبر داد و گفت: معیارهای سنجش و ارزیابی در حال استخراج است که امید می‌رود در جلسات شورای پژوهش بررسی و تصویب شود و تا پایان امسال به‌صورت پایلوت و در ۶ ماهه نخست سال آینده به‌صورت رسمی ارزیابی انجام و براساس نتایج سیاست‌های تشویقی اجرا می‌شود.

*نبود منابع درآمدی پایدار از مشکلات حال حاضر جهاد دانشگاهی تهران

 طاهرخانی، درباره برنامه‌های معاونت برای توسعه ظرفیت‌های منابع درآمدی گفت: من معتقدم از مشکلات حال حاضر جهاد دانشگاهی تهران نبود منابع درآمدی پایدار است برای داشتن ظرفیت‌های منابع پایدار درآمدی باید بر فعالیت‌های پژوهشی و مراکز خدمات تخصصی کارفرمایی تمرکز داشته باشیم تا بتوانیم طرح‌های کلان و فن‌آورانه را طراحی و پیاده‌سازی و از نتایج آن بهره‌مند شویم.

وی، با تأکید بر ضرورت گسترش فعالیت‌های خدمات تخصصی در مراکز، افزود: می‌توان با قراردادهای تحت‌لیسانس دانش‌فنی که امکان تولید محصولش را نداریم بفروشیم.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، در ادامه خاطرنشان کرد: می‌توان ساختارهای فعالیت‌های مشارکتی را با شرکت‌های خصوصی هم‌چنان ادامه دهیم تا منابعی برای درآمد پایدار باشد.

طاهرخانی، با بیان این‌که جذب سرمایه و مشارکت و سرمایه‌گذاران از دیگر برنامه‌های معاونت پژوهش و فن‌آوری است، در ادامه تصریح کرد: اطلاع دارم در ۱ تا ۲ دانش‌فنی ما توانایی سرمایه‌گذاری را نداریم که باید به‌سمت جذب سرمایه‌گذار مناسب رفت تا به‌جای درآمد صفر سهم مشارکت جهاد تهران کم شود.  

به گفته وی، تأسیس شرکت‌های تخصصی برای تجاری‌سازی دانش‌فنی ایجادشده توسط گروه‌های پژوهشی سازمان از دیگر راه‌های ایجاد منابع مالی پایدار است.

معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی تهران، درباره برنامه این معاونت در بحث تجاری‌سازی گفت: باید حلقه فرآیند پژوهش و توسعه را از ایده تا تولید ثروت کامل کنیم. هم‌چنین باید سطح توجه در زمینه‌های فن‌آورانه و مورد نیاز کشور با توجه به بحث تحریم و پرداختن به موضوعات گزین و برتر ارتقاء دهیم.

*تأکید بر ضرورت توجه و پیاده‌سازی مالکیت فکری در سازمان برای تشویق اعضای هیأت علمی و پژوهشگران

طاهرخانی، با تأکید بر ضرورت توجه و پیاده‌سازی مالکیت فکری در سازمان در ادامه این موضوع را عاملی برای تشویق اعضای هیأت علمی و پژوهشگران سازمان برشمرد و افزود: ایجاد و تأسیس شرکت‌های تخصصی هم برای تجاری‌سازی محصولات ضروری است.

در ادامه این نشست، جمال رحیمیان، رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران، تجلیل از دکتر طاهرخانی و علیزاده در گردهمایی روسای واحدها و سازمان‌های جهاد دانشگاهی سراسر کشور در قم را مایه فخر و مباهات جهاد دانشگاهی تهران برشمرد و افزود: پژوهشگران و همکاران جهادی این سازمان باید شأن و منزلتی بیش از این داشته باشند.

وی، با تأکید بر ضرورت فراهم شدن شرایط و اقتضائات لازم برای امر پژوهش گفت: براساس رتبه‌بندی انجام شده برخی گروه‌های پژوهشی جهاد دانشگاهی تهران وضعیت مطلوب، برخی نامطلوب و برخی دیگر امکان بهتر شدن را دارند.

*فعالیت‌های پژوهشی باید برطرف‌کننده نیازهای کشور باشد

رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران، با بیان این‌که فعالیت‌های پژوهشی باید نیازهای کشور را برطرف کند، در ادامه خاطرنشان کرد: بی‌تردید پژوهش پیشران توسعه همه کشورهاست اگر ذکر می‌شود العلم سلطان علم برخاسته از پژوهش‌ها و تحقیقات است تا حکمرانان، سیاستگذاران و برنامه‌ریزان در اداره کشور از نتایج آن استفاده کنند.

رحیمیان، با اشاره به فعالیت‌های پژوهشی جهاد دانشگاهی در حوزه‌های علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و پزشکی گفت: علم قدرت و اقتدار می‌آورد و بیش از ۹۰ درصد علم حاصل تحقیق و پژوهش است باید مسئولان را متقاعد کرد که کاری را بدون تحقیق و پژوهش انجام ندهند میان کار انجام‌شده مبتنی بر تحقیق و پژوهش با کار فاقد پشتوانه علمی و پژوهش بسیار تفاوت وجود دارد.

*یک فعالیت پژوهشی سرآغاز برگزاری یک رویداد فرهنگی در کشور با سابقه ۱۹ ساله شد

وی، در ادامه با ارائه مثالی توضیح داد: در سال ۸۳ که به‌تازگی به سمت معاونت فرهنگی منصوب شده بودم در این فکر بودم در چه قالبی فعالیت‌های فرهنگی را برای دانشجویان ارائه دهم در آن‌ سال‌ها فعالیت‌های عمرانی و سدسازی و ... بسیاری در کشور انجام می‌شود که قابلیت معرفی کردن را داشت در یک نظرسنجی دانشجویی بیش از ۸۵ درصد دانشجویان فعالیت فرهنگی مورد علاقه‌اشان را اردوهای فرهنگی عنوان کردند که این سرآغازی برای برنامه فرهنگی ایران مرز پرگهر با هدف تقویت روحیه خودباوری و اعتماد به‌نفس جوانان شد که تاکنون برگزاری این رویداد فرهنگی ادامه دارد.

رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران، با بیان این‌که به طریق اولی باید در حوزه‌های مهم و کلان کشور تحقیق و پژوهش مبنای فعالیت‌های مسئولان و برنامه‌ریزان باشد، گفت: وقتی بالاترین مقام رسمی کشور، مقام معظم رهبری بیانیه گام دوم ۴۰ ساله آینده انقلاب را ترسیم می‌کنند اولین توصیه‌ای که دارند انجم فعالیت‌های علمی و پژوهشی است.

رحیمیان، با بیان این‌که کشورهای پیشرفته کشورهایی هستند که در یکصد سال گذشته بیشترین درآمد ناخالص ملی خود را به تحقیق و پژوهش اختصاص داده‌اند، در ادامه خاطرنشان کرد: تا بودجه و اعتبار لازم اختصاص داده نشود نمی‌توان کارهای پژوهشی ارزشمندی با نتایج قابل اتکا برای رسیدن به توسعه پایدار انجام داد.

وی، ادامه داد: البته پژوهشگران هم باید موضوع‌شناسی خوبی داشته باشند و درباره مشکلات کشور و برطرف کردن آن پژوهش انجام دهند.    

*تأکید بر ضرورت تعیین اولویت‌های پژوهشی بر مبنای مشکلات و نیازهای کشور

رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران، در ادامه تصریح کرد: اگر مبنای پژوهش و تحقیق مشکلات و معضلات کشور باشد اولویت‌های پژوهشی تغییر خواهد کرد.

رحیمیان، از برنامه‌های حوزه ریاست سازمان جهاد دانشگاهی بازدید مراکز مختلف دانست و خاطرنشان کرد: حوزه پژوهش که خودش به‌نوعی کار فرهنگی است اهمیت بسیاری دارد و جهاد دانشگاهی تهران ئباید در این زمینه بدرخشد ما نیز می‌کوشیم تا حداقل‌ها را برای اعضای هیأت علمی و پژوهشگران فراهم کنیم.

وی، به تهیه و تدوین برنامه تحول سازمان جهاد دانشگاهی تهران اشاره کرد و افزود: باید در برنامه تحولی جایگاه جهاد دانشگاهی و فعالیت‌های پژوهشی آن در ۳ تا ۵ سال آینده به‌گونه‌ای دیده شود که گروه‌های پژوهشی رتبه کمتر از ۳ را در همه زمینه‌ها کسب کنند.

در ادامه این نشست، حاضرین با پرسش و پاسخ ایده‌ها، نقطه‌نظرات، انتقادات و پیشنهادات را ارائه و با یکدیگر بحث و تبادل‌نظر کردند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: جهاد دانشگاهی سعید ایران دانشگاه تهران جهاد دانشگاهی رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران اعضای هیأت علمی و پژوهشگران برنامه های معاونت پژوهش جهاد دانشگاهی تهران ادامه خاطرنشان برنامه های این معاونت دانست و خاطرنشان مواد و بیوتکنولوژی فعالیت های پژوهشی درباره برنامه دیگر برنامه ها گروه های پژوهشی تأکید بر ضرورت معاونت در حوزه گروه های پژوهش مطالعات توسعه معاونت پژوهشی تحقیق و پژوهش حوزه پژوهش نیروی انسانی منابع درآمدی برنامه هاست برنامه ریزی فن آوری خدمات تخصصی گروه پژوهشی جهاد تهران تجاری سازی سازمان ها ظرفیت ها پروژه ها هدف کلان گروه ها طرح ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۷۵۷۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بازاندیشی نظری و روشی در شناخت کلان مفهوم عدالت اجتماعی

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، عدالت اجتماعی یکی از مهمترین واژگان علوم انسانی و اجتماعی است و معمولا در بسیاری از محافل و کرسی‌های دانشگاهی و پژوهشی کشور در دیدگاه‌ها و رویکرد‌های جامعوی در سطوح کلان، میانه و خُرد از جایگاه مقولۀ هسته مرکزی برخوردار است.

 رضا صفری شالی (دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی) در مقال‌های با عنوان «ضرورت بازاندیشی نظری و روشی در شناخت کلان مفهوم عدالت اجتماعی» به این موضوع اشاره می‌کند که در تعریف و سنجش عدالت اجتماعی در کشور رویکرد واحدی وجود ندارد؛ لذا گاهاً برداشت ناقص و نامفهوم از عدالت وجود دارد و عدالت در معنای برابری، شایستگی، نیاز، انصاف، حد وسط و میانه و... تقلیل داده می‌شود؛ هرچند هر یک از مفاهیم مذکور بخشی از سازه عدالت هستند ولی کل عدالت و یا در قامت آن نیستند.

* عدالت اجتماعی

این پژوهشگر در این مقاله می‌نویسد عدالت اجتماعی امکان بهره‌مندی همه از شرایط یکسان برای دسترسی به  فرصت‌های اجتماعی است. حفظ حقوق همۀ مردم در جامعه، احترام به حقوق یکدیگر است. در سنجش عدالت در محافل دانشگاهی و پژوهشی تاکنون بیشتر درک از عدالت و احساس عدالت مدنظر بوده که اغلب با روش پیمایش مورد تعریف عملیاتی و سنجش قرار گرفته است.

عدالت اجتماعی امکان بهره‌مندی همه از شرایط یکسان برای دسترسی به  فرصت‌های اجتماعی است

او خاطرنشان می‌کند که این مقاله با رویکرد جامع  جهت رسیدن به تعریف نظری و چارچوب روشی دقیق درخصوص عدالت اجتماعی، ابتدا به بررسی رویکرد‌ها و دیدگاه‌های عدالت اجتماعی می‌پردازد تا به درک نشانه‌های اصلی و مفصل‌بندی‌های خاص آن بپردازد.

به زعم شالی تحقیقات عدالت از نظر تاریخی در چارچوبی چندرشته‌ای توسعه یافته است. رشته‌های مختلف درگیر درمباحث عدالت شامل فلسفه، جامعه‌شناسی، روانشناسی و اقتصاد است.
می‌توان گفت به‌طور گسترده اکثر رویکرد‌های فلسفی عدالت بر جنبه‌های هنجاری، عینی و ساختار‌های تقویت عدالت در جامعه استوار است.

* عدالت از منظر روانشناسی

این پژوهش بیان می‌کند که از منظر روانشناسی، عدالت بیشتر به جنبه‌های ذهنی آن چه مردم آن را عادلانه یا ناعادلانه تصور می‌کنند مربوط است. روانشناسی کمتر به ساختار توجه کرده و بیشتر بر درک و توضیح نحوه تفکر و احساس مردم در مورد عدالت تمرکز دارد و عدالت را در سطح افراد بیان می‌کند.

او می‌نویسد روانشناسی در سطح فردی بیشترین همپوشانی را با مطالعات اخلاقی (Moral) دارد و فرایندهای شناختی و عاطفی به هنگام مواجه با بی‌عدالتی در افراد بسته به تفاوت آنها در درک، تفکر و اخلاق‌مداری متفاوت است. بررسی جامع فرایند‌های روانشناسی مرتبط با عدالت مستلزم گنجاندن پویایی‌های، بین‌فردی (Interpersonal) درون‌فردی (Individual) و درون‌گروهی (Intergroup) در مطالعات است.

* دیدگاه اقتصادی و جامعه‌شناسی عدالت

به زعم این پژوهشگر برخلاف دیدگاه اقتصادی عدالت که در سطح کلان به عنوان یک سیستم توزیع و در سطح خُرد به عنوان یک سیستم انتخاب عقلانی بررسی می‌شود، در جامعه‌شناسی عدالت به عنوان یک ارزش اجتماعی در داخل جامعه و گروه‌های مختلف موجود در جامعه تعیین می‌شود.

او معتقد است موضوع اصلی در مطالعات عدالت اجتماعی، بررسی ساختار‌های موجود در جامعه است. به عبارت دقیق‌تر، جامعه‌شناسی پدیده‌های عدالت جمعی را به تصویر می‌کشد، مسیری که در آن نهاد‌های اصلی جامعه، حقوق اساسی و وظایف را تعیین کرده و منافع حاصل از مشارکت اجتماعی را توزیع می‌نمایند در سطح بین‌فردی و بین‌گروهی مطالعات روانشناسی هم‌پوشانی با مطالعات جامعه‌شناسی عدالت و عدالت توزیعی خواهد داشت.

* عدالت توزیعی (Distributive Justice)

به زعم شالی در خصوص اَشکال یا وجه‌های مختلف عدالت باید خاطرنشان ساخت که شکل اول عدالت توزیعی است که به عدالت درک‌شده از اصول و قواعد تنظیم‌کننده توزیع منابع و به ارزیابی نتایج واقعی توزیع در رابطه با نتایج مورد انتظار اشاره دارد.

عدالت در ارتباط با مفاهیمی مانند «مقایسۀ اجتماعی» و «احساس محرومیت اجتماعی» نمود پیدا می‌کند

او در ادامه می‌نویسد در مطالعات عدالت توزیعی توجه به چند مورد از اهمیت بالایی برخوردار است اولین مورد شناسایی اصول و قواعدی که باید برای نحوه توزیع عادلانە منابع اجتماعی یا بار فشار‌ها مانند جرائم مورد استفاده قرار گیرد.  مورد دوم بی‌عدالتی ناشی از قواعد توزیع چه پیامد‌هایی خواهد داشت.

* عدالت رویه‌ای (Procedural Justice)

این پژوهشگر می‌نویسد عدالت رویه‌ای است که دیرتر از عدالت توزیعی مطرح شده و بر عادلانه بودن رویه‌ها و فرایند‌های توزیع منابع تمرکز دارد. در این شکل عدالت تمرکز اصلی نه بر روی نتایج، بلکه درخصوص فرایند‌های آن است. عقیده اصلی این دیدگاه این است که جریان منصفانه/عادلانه  بی‌طرفانه با چه تصمیم‌هایی عملی خواهد شد. اگر نحوه تصمیم‌گیری عادلانه یا منصفانه تشخیص داده شود، احتمالا خروجی یا توزیع نهایی منابع به عنوان فرایندی عادلانه یا منصفانه پذیرفته خواهد شد.

* عدالت کیفری (Retributive)

این نویسنده بیان می‌کند که عدالت کیفری به نتایج منفی ناشی توزیع منابع اشاره دارد. از نظر تاریخی، تحقیقات عدالت توجه خود را معطوف به توزیع منابع مثبت کرده است. فرض حاکم این بوده است که رویکرد‌های مربوط به توزیع منافع مثبت در مورد توزیع منابع منفی نیز صدق می‌کند. اگرچه تحقیقات نشان داده است که عدالت مربوط به منابع مثبت و منفی ممکن است شامل فرایند‌های متمایزی باشند این شکل از عدالت نیز در بین رشته‌های مختلف قابل بررسی است.

او می‌نویسد عدالت کیفری در پی یافتن مجازات توزیع منفی مناسب برای افراد خاطی است. عدالت کیفری به جزا و تنبیه عادلانه برای عمل خطا و قانون‌شکنی مربوط است. مطالعات آلودگی آب و هوا و جرائم تخطی از استاندارد‌های تخلیه آن بیشتر در این بخش قرار میگیرد.

* عدالت ترمیمی (Restorative)  و عدالت جبرانی (Reparative)

در چند دهە اخیر و با نقد رویکرد سنتی عدالت کیفری، گونە جدیدی از عدالت به عنوان عدالت جبرانی یا عدالت ترمیمی مطرح شده است. وجه چهارم عدالت نیز مشابه عدالت کیفری با نتایج منفی سروکار دارد. تأکید بر رویه‌های رسمی برای جبران عدالت، روی فرایندهای غیررسمی متمرکز است که به موجب آن قربانیان، بزهکاران و جوامع ترغیب می‌شوند تا گامی برای جبران آسیب بردارند.

به طور خلاصه تتبع نظری موضوع نشان می‌دهد که در ترسیم عدالت اجتماعی، نَه نسخۀ دستچپی‌ها (یعنی برابری در فرصت‌ها و برابرسازی نتایج) و نَه نسخۀ دستراستی‌ها (یعنی فقط برابرسازی فرصت‌ها و توجه به شایستگی‌ها) نسخۀ کاملی برای کشور ماست؛ بلکه نیاز به یک دیدگاه ترکیبی و با توجه به ارزش‌های بومی و به عبارتی مقتضیات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی(ایرانی – اسلامی) است.

در نهایت اینکه توصیۀ نوشتار حاضر درخصوص سنجش عدالت اجتماعی این است که عدالت در ارتباط با مفاهیمی مانند «مقایسۀ اجتماعی» و «احساس محرومیت اجتماعی»نمود پیدا می‌کند، ازاینرو نیاز به روش‌های ترکیبی (کیفی و کمّی بصورت توأمان) جهت شناخت ‌ادارک/ احساس و برخورداری از عدالت اجتماعی در جامعه وجود دارد، در این راستا روش‌های کیفی عمیق پدیدارشناسی معمولا راهی به ذهنیت مخاطبان پیدا می‌کنند و تجارب زیستۀ افراد و مقتضیات زمانی و مکانی را در نظر می‌گیرند و می‌توانند شاخص‌های قابل توجهی جهت سنجش برای تحقیقات پهن‌دامنۀ پیمایشی ایجاد کنند و با تلفیق رویکردهای کمّی و کیفی می‌توان به شناخت عمیق و جدی از مخاطبان درخصوص عدالت اجتماعی رسید.

انتهای پیام/